Welkom

op de webpagina over de rol van het ervaringsdeskundig perspectief voor goed toezicht.

Voor goed toezicht is een stevige verankering van ervaringsdeskundigheid in Raden van Toezicht onontbeerlijk. Het fundamentele doel van organisaties in zorg en welzijn is immers zorg en ondersteuning te bieden aan burgers en hun naasten. Ervaringsdeskundigen zijn de mensen die dat meemaken, aan den lijve of in hun nabije omgeving. Om hén draait het uiteindelijk in organisaties voor zorg en welzijn.

Door (professionele) inzet van hun ervaringsdeskundigheid kunnen zorg en welzijn beter aansluiten bij wat burgers en hun naasten nodig hebben om een zinvol leven te hebben. Inmiddels zijn ervaringsdeskundigen in alle sectoren in zorg en welzijn op allerlei functieniveaus werkzaam.

Bij Raden van Toezicht is nog werk te doen. Enkele Raden van Toezicht hebben een lid die (ook) kan putten uit ervaringsdeskundigheid. Andere raden zijn nog op zoek naar manieren om het ervaringsdeskundig perspectief op de agenda te krijgen. Er zijn trouwens ook toezichthouders die, zonder dat ze zich dat bewust zijn, ervaringsdeskundige kennis hebben.

Naast de werving van RvT-ers die toezichthoudende talenten combineren met (oa) ervaringsdeskundigheid zijn er tal van andere manieren om met ervaringsdeskundigheid in het interne toezicht aan de slag te gaan.

Dit kwartiel kan daarbij behulpzaam zijn.

De NVTZ in samenspraak met bijvoorbeeld PGO support, Mind en Ypsilon, heeft besloten om een plek op de website in te richten waar geinteresseerden terecht kunnen voor informatie en inspiratie.

OPROEP Samen weten we meer

Wanneer u goede ideeen heeft, of interssante informatie die u graag wilt delen met collega’s: namens de NVTZ is Bas Baanders dossierhouder. U kunt hem bereiken via baanders.consultancy@gmail.com.

Nieuws/actuele ontwikkelingen

Interviewreeks over het ervaringsdeskundig perspectief van Raden van Toezicht

Raden van Toezicht in zorg en welzijn staan voor de vraag hoe ze het ervaringsdeskundig perspectief een plek kunnen geven in hun toezicht. Sommige raden hebben daarin al flinke stappen gezet, andere zijn nog op zoek hoe dat te doen, en er zijn ook raden die zich afvragen of ervaringsdeskundigheid wel relevant is voor hun toezicht. Om het onderwerp voor het voetlicht te brengen heeft de NVTZ Bas Baanders gevraagd als dossierhouder verankering van het ervaringsdeskundig perspectief in Raden van Toezicht actie te ondernemen. In dat kader is een artikel geschreven in de Governance Update. Op de NVTZ-website is een speciale dossierpagina ingericht.

In praktijk wordt er op veel manieren gewerkt aan verankering van het ervaringsdeskundig perspectief in het interne toezicht. Deze zijn niet altijd op schrift gesteld. Daarom begint Bas Baanders een reeks interviews onder de titel “Ervaringen met ervaringsdeskundigheid”. 
Bedoeling ervan is: mensen goede ideeën aan de hand doen, leren, inspireren, kennis delen.

Leden van Raden van Toezicht – al dan niet expliciet ervaringsdeskundig - vertellen over de praktische en inventieve manier waarop hun raad ervaringsdeskundigheid een plek geeft in het interne toezicht. De verhalen komen uit de verschillende sectoren van zorg en welzijn. Alle interviews worden afgesloten met tips voor collega-toezichthouders.

Op 11 februari verschijnen de eerste twee interviews: één met Gerda Groen over haar ervaringen in de RvT Bartiméus en Marian Tankink over haar ervaringen als lid RvT SEIN: expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde. Het is de bedoeling dat de komende tijd regelmatig interviews worden gepubliceerd.

Zelf goede ideeën die je met collega-toezichthouders wilt delen? Neem dan contact op met Bas Baanders (baanders.consultancy@gmail.com) om de mogelijkheden te bespreken.

Veel leesplezier gewenst!

Interviews

• Gerda Groen: toezichthouder met speciale ervaring;
• Marian Tankink: toezichthouden met de zorgvrager op het netvlies;
• Sandra Mulder: een meervoudig ervaringsdeskundige toezichthouder.
• Marcel van Nattem: Ervaringskennis: misschien nog wel belangrijker dan ervaringsdeskundigheid!
• Audrey van Schaik en Nico de Louw: Met ervaringsdeskundigheid toezicht houden op merkbare kwaliteit

Verhalen met beleid

RvS-publicatie “Anders leven, anders zorgen” 
Raden van Toezicht hebben te maken met de vraag hoe de zorg van morgen eruit gaat zien en wat de rolverdeling is tussen bijvoorbeeld burger, professionals en organisatie. De actieve rol van burgers en hun naasten komt daarmee ook op de agenda van de RvT te staan, en daarmee het ervaringsdeskundig perspectief. Daarom is het rapport “Anders leven, anders zorgen” van de Raad voor Volksgezondheid en samenleving (RvS) het lezen waard.

20 september 2022: “Jaarcongres Ervaringsdeskundigheid in het sociaal domein”
Op 20 september 2022 vindt het “Jaarcongres Ervaringsdeskundigheid in het sociaal domein” plaats. Voor een effectieve aanpak van sociale vraagstukken is ervaringskennis en ervaringsdeskundigheid een onmisbare bron van kennis. Bij effectieve samenwerking tussen zorgprofessionals en ervaringsdeskundigen is het van belang dat iedereen wordt gehoord en gezien, ieders perspectief geeft inzicht. Wanneer we niet luisteren gaat dat ten koste van de kwaliteit van beslissingen en betrokkenheid. Hoe maak je gezamenlijk de beste besluiten? Met behulp van de principes van Deep Democracy gaat Frank Weijers tijdens hét Jaarcongres Ervaringsdeskundigheid in het sociaal domein op 20 september in op hoe je gebruik maakt van de verschillende perspectieven.

Dat geldt natuurlijk óók voor toezichthouders. Meer informatie.

Publicatie ‘Inspiratie tot inclusief besturen. Participatie van ervaringsdeskundigen in besturen in zorg en welzijn’
Sinds 2016 heeft de stichting Nederlandse Stichting tot bevordering van de Sociaal-pedagogische Zorg (SPZ) een inclusief bestuur waarin dus ook een ervaringsdeskundige zitting heeft. Het daadwerkelijk meebesturen door ervaringsdeskundigen in een organisatie is vernieuwend: luisteren naar de inbreng van een ervaringsdeskundige ontwikkelt doet al opgang in zorg en welzijn; de publicatie laat zien hoe ervaringsdeskundigen ook direct aan het stuur van een organisatie medeverantwoordelijkheid dragen. De stap richting inclusief bestuur is goed bevallen. De ervaringen zijn neergelegd in het boek ‘Inspiratie tot inclusief besturen’. Daarin wordt tastbaar gemaakt hoe mensen met een verstandelijke beperking een actieve rol kunnen innemen in de aansturing van eren organisatie. Het boek is voor bestuurders, maar zeker ook voor toezichthouders in zorg en welzijn een aanrader. Het is gratis te downloaden.

> Artikel van Bas Baanders: “Raden van Toezicht op zoek naar ervaringsdeskundigheid: blind zien en doof horen”, Governance Update 11-2-2019
> Een mooi geformuleerde en goed onderbouwde visie op betekenis en meerwaarde van het ervaringsdeskundig perspectief, zie het artikel van Ed van Hoorn. In het verlengde daarvan is voorts relevant: de publicatie van Gonny ten Haaft uit 2020: “Ervaringsdeskundigheid: een stap verder”
> Verslag van de inspiratiebijeenkomst op 22 november 2019 over het belang van het ervaringsdeskundig perspectief voor goed intern toezicht, georganiseerd door PGO support en de NVTZ.
> Guus Schrijvers’ visie op doorontwikkeling GGZ, met pleidooi voor herstelacademies.
> Voor een korte en krachtige introductie op het begrip Ervaringsdeskundigheid.
> Over het belang van ervaringsdeskundigheid: De aangrijpende video laat zien dat het ervaringsdeskundig perspectief onontbeerlijk is voor goed toezicht.
> Quote minister Els Borst-Eijlers: Ervaringsdeskundigheid is belangrijk voor verbetering zorgkwaliteit omdat ik ervan overtuigd ben dat ervaringsdeskundigen een heilzame invloed kunnen uitoefenen op de gezondheidszorg. (..) Instellingen kunnen veel leren van ervaringsdeskundigen!

Expliciet ervaringsdeskundigen werven

> Generiek functieprofiel toezichthouders ervaringsdeskundig perspectief
>  April 2021: Devjo, organisatie van en voor daklozen, heeft een RvT waarin de inbreng van ervaringsdeskundigheid goed geborgd is
> 1 juni 2021: Ixta Noa (Arnhem) wint het Grote Appeltje van Oranje van het Oranje Fonds. Ixta Noa is er voor en door mensen die ervaring hebben met een psychische onbalans. Een organisatie met ervaringsdeskundigen in al haar geledingen.
> Wervingsprofiel RvT van Devjo, een organisatie vóór en dóór daklozen
> BuurtzorgT verleent zorg voor cliënten met (zware) psychiatrische problemen die thuis behandeld en ondersteund willen of moeten worden. Van aanvang af streeft BuurtzorgT naar ervaringsdeskundige familieleden als leden van de RvT.

Cliëntenraad en dergelijke 

> Bij organisatie Parlan Jeugdhulp in Noord-Holland is een jongerenraad ingericht, zodat jongeren van Parlan kunnen meepraten en denken met de organisatie.
> GGzE heeft een staf ingericht voor de beroepsgroep ervaringsdeskundigen. Hierover verscheen ook een bericht in het Eindhovens Dagblad.
> Benut burgerkracht om de zorg en ondersteuning van inwoners te verbeteren: dat is de boodschap van het inspiratiedossier Burgers in beeld van Vilans
> Samen voor vitale gemeenschappen (bewonerinitiatieven). Infrastructuur van de Gezonde Wijk
> “Wij zijn de stadscoöperatie van Utrecht”​ 
> Eind september 2015 hebben ruim 130 enthousiaste medewerkers, cliënten, verwanten, leden van de Raad van Toezicht en excellente studenten van de Rijksuniversiteit Groningen gebattled op het hoofdpodium in Martiniplaza, om de strategie van De Noorderbrug nieuwe impulsen te geven!
> De juiste zorg op de juiste plek is “een beweging van partijen in de zorg en ondersteuning om het dagelijks functioneren van de mens weer centraal te stellen en de zorg toekomstbestendig te maken”. Eén van de activiteiten is de ontwikkeling van regiobeelden met een analyse van de situatie in verschillende regio’s. Bij de ontwikkeling daarvan wordt bij voorkeur ook gebruik gemaakt van inbreng van ervaringsdeskundigen. PGO support ondersteunt dat als kennispartne​r.
> Registratie van de grote K-buurt bewonersbijeenkomst van 18 april 2019
Hart K-buurt 
De grote K-buurtbewonersbijeenkomst wordt 3x per jaar georganiseerd om met elkaar te praten over hoe we het samen beter kunnen maken voor allemaal. Een mooi voorbeeld van burgers die actief input hebben in (oa) zorg en welzijn. Deze video is van 18 april 2019. Klik hier voor de volledige registratie, aantekeningen en bespreekpunten.

Het verslag Divosa Voorjaarscongres 2019 bevat talrijke voorbeelden van branche- en professie overtijgende samenwerking op de gebieden van zorg en welzijn, en daarin een belangrijke plek voor ervaringsdeskundigheid. Alie Weerman, lector GGZ en Samenleving Windesheim: ‘Er is nog een schat aan ongebruikte informatie in het sociaal domein’. Zelf heeft Alie Weerman, lector GGZ en Samenleving bij Windesheim, een man en kinderen die met verslavingen en dakloosheid worstelden. Ze weet dus waar ze over praat als ze er voor pleit om ervaringskennis een stevige plek te geven in het sociaal domein.” Anja Kanters, oprichter Donker Groep, doet de oproep: “Geef mensen eigenaarschap. Als je eigenaar bent, voel je je verantwoordelijk en kom je tot resultaat. En dat leidt volgens Kanters tot motivatie van binnenuit”. Bekijk het verslag van het hele congres.
> Onzichtbaar Den Haag is een traject waarbij (oa) ervaringsdeskundigen meewerken aan problematiek waarmee Haagse burgers kampen.

Actieve betrokkenheid burger bij behandeling (zoals: Samen Beslissen, Shared Decision Making)

IKONE presenteert IKOCREATE
IKONE is een onafhankelijk adviesbureau (non-profit). Wij zijn experts op het gebied van co-creatie en helpen organisaties om op organisatieniveau een gelijkwaardige samenwerking te creëren met patiënten en zorgprofessionals, zie: https://www.ikone.nl/nl/ikone/ . Tijdens hun jubileumfestival op 16 december jl. presenteerde IKONE: IKOCREATE, een toolbox voor patiënten, professionals en organisaties die gezamenlijk werken aan de ontwikkeling van vormen van zorg en ondersteuning die past bij wat burgers nodig hebben en professionals kunnen, zie: https://www.ikocreate.com/.

> Lezing Marius Buiting tijdens Divosacongres 2019 over (onder andere) ervaringsdeskundigheid.
> Op de website van Qruxx , die ook een regelmatig digitale nieuwsbrieven uitbrengt, wordt u op de hoogte gehouden van recente ontwikkelingen op het gebied van participatie van burgers in zorg en samenleving, bijvoorbeeld in het dossier Samen beslissen.
> Ervaringsverhalen Ixta Noa

In zorg en welzijn nemen (maar ook: krijgen) burgers steeds meer een eigen stem bij het uitstippelen van behandeling of ondersteuning. Voor Raden van Toezicht kan het relevant zijn dat met de RvB en de organisatie te bespreken: Hoe stimuleert de organisatie – op alle niveaus – dat er een cultuur is waarin burgers, hun naasten en professionals afspraken maken over behandeling of ondersteuning in samenspraak van? Hiermee is veel ervaring opgedaan in de GGZ, maar ook andere branches zijn hier actief mee bezig.

> GGZ ervaringsdeskundig ggz patenten 
> GGZ Goede samenwerking voorkomt dat mensen weer terugvallen
> Guus Schrijvers over o.a. herstelacademies
> Maak kennis met de Kinderburgemeester van Barendrecht!  

Cure/care

> Haske Veenedaal, Samen beslissen: de trend om in cocreatie zorg en ondersteuning te organiseren, met een beslissende inbreng van cliënten - Samen beslissen is beter van milde manipulatie naar partneren met de cliënt
> Voordracht Jan Kremer over "Patient empowerment"
> Over samen beslissen in het ziekenhuis
> “Niet behandelen kan soms de beste optie zijn”. Neurochirurg Pieter van Eijsden over een meisje met hersenstamkanker
> Zelf nadenken over wat voor zorg je wilt is belangrijk. Want je leven kan door een behandeling erg veranderen. Goede zorg begint met een goed gesprek tussen jou en de hulpverlener. Vertel wat jij belangrijk vindt. Dan krijg je zorg die beter bij jou past. De landelijke campagne “Samen beslissen” is gestart. Dit is een initiatief van het programma Uitkomstgerichte Zorg en is een vervolg op de campagne “Help de dokter met een goed gesprek” uit 2018.

Werkbezoeken en dergelijke

> De Raad van Toezicht en de Raad van Bestuur van Gelderhorst, instelling voor dove senioren, stellen zich in gebarentaal voor.

Zich inleven / zich verplaatsen in

Beelden bij gehoorverlies
In de serie ‘Beelden bij gehoorverlies’ van #Deelkracht vertellen mensen met gehoorverlies over hun leven en de keuzes die zij hebben gemaakt. Voor meer begrip en herkenning. Voor een toegankelijke samenleving. Lees de klantreizen van Gerjanne (26), Gerard (73), Sanne (11), Boris (52) en veel anderen: https://www.deelkracht.nl/beeldenbijgehoorverlies/

Patient Journey
In een patient journey wordt een burger gevolgd bij het (leren) leven met een aandoening. Het is informatie uit de eerste hand over de ervaringen in zorg en welzijn. Relevant voor Raden van Toezicht die meer feeling willen hebben met wat het is om gebruik te (moeten) maken van een organisatie of samenwerkingsverband.

> E-health oplossingen ontwikkelen voor patiënten? Begin met het maken van content!
> Patient journey Stomavereniging
> Talrijke voorbeelden van (mooie maar ook minder geslaagde) ervaringen met patient journey
> “Het Longforum is van en voor alle mensen met een longziekte. Om van elkaar te leren, om ervaringen te delen en tips uit te wisselen. Deze ontmoetingsplek is niet alleen bestemd voor wie zelf een longziekte heeft, maar ook voor partners, familie of vrienden.”
> Regie Over Mijn Eigen Leven - Voorlichtingsfilm – 2004. Een film voor jonge verpleeghuisbewoners die informatie geeft over woonmogelijkheden voor wie door een ziekte, een handicap of een ongeluk afhankelijk is geworden van hulp. Is er dan nog een eigen leven mogelijk, valt er dan nog iets te kiezen?
> Les levensverhalen van mensen met (chronische) aandoeningen.
> Op de engelstalige website healthtalk.org is een brede keur van ervaringsverhalen te lezen.
> De site van het kennisplein De Ervaringsdeskundige wil de ontwikkeling van ervaringskennis en de inzet van ervaringsdeskundigheid samenbrengen. De site bevat ook verhalen van mensen met verschillende aandoeningen of uitdagingen
> “De Vliegende Brigade ervaringsdeskundigheid beoogt gemeenten, cliënten- en naastenorganisaties en andere relevante organisaties te ondersteunen in het toerusten en borgen van het perspectief van ervaringskennis en van ervaringsdeskundigheid van cliënten en naasten.” (met name beschermd wonen en maatschappelijke opvang)